निवृत्तरागस्य गृहं तपोवनम्

वनेषु दोषाः प्रभवन्ति रागिणां गृहेषु पञ्चेन्द्रियनिग्रहस्तपः

अकुत्सिते कर्मणि यः प्रवर्तते निवृत्तरागस्य गृहं तपोवनम् ॥

हितोपदेशम्.

vaneṣu doṣāḥ prabhavanti rāgiṇāṃ gṛheṣu pañcendriyanigrahastapaḥ

akutsite karmaṇi yaḥ pravartate nivṛttarāgasya gṛhaṃ tapovanam ॥

hitopadeśam।

If people are going after worldly desires, they would face sorrow even if they live in forests. For people who have control over senses, there will be penance even at home. For a person who engage in activities which are not cruel or crooked, that too in a detached manner, his own house is a hermitage.

रागिणां intensely desire-bound, too much attached to pleasures वनेषु in forests दोषाः dangers, challenges प्रभवन्ति arise गृहेषु in homes पञ्चेन्द्रिय निग्रहः absolute control over the five organs तपः भवति is the penance . यः one अकुत्सिते not crooked or cruel कर्मणि activities प्रवर्तते engage in निवृत्त without, turning away from रागस्यexcessive desire तस्य his गृहं house तपोवनं hermitage, place of penance and austerity भवति. becomes

വനേഷു ദോഷാഃ പ്രഭവന്തി രാഗിണാം ഗൃഹേഷു പഞ്ചേന്ദ്രിയനിഗ്രഹസ്തപഃ

അകുത്സിതേ കര്‍മണി യഃ പ്രവര്‍തതേ നിവൃത്തരാഗസ്യ ഗൃഹം തപോവനം ॥

ഹിതോപദേശം।

വിഷയങ്ങളില്‍ ഉല്‍ക്കടമായ ആസക്തിയും ഒടുങ്ങാത്ത കൊതിയും വച്ച് പുലര്‍ത്തുന്നവര്‍ക്ക് അവര്‍ കാട്ടില്‍ മഹര്‍ഷിമാരെപ്പോലെ താമസിക്കുകയാണെങ്കില്‍ പോലും ദോഷങ്ങളും ദുഃഖങ്ങളും നേരിടേണ്ട അവസ്ഥ ഉണ്ടാവുന്നത് സ്വാഭാവികമാണ്. പക്ഷെ ഒരാള്‍ തന്‍റെ ജീവിതം ആര്‍ക്കും ഒരു ദോഷവും വരുത്താത്ത വിധം നേരായ വഴിയില്‍ എല്ലാ ഇന്ദ്രിയങ്ങളെയും നിയന്ത്രിച്ച് മുന്നോട്ട് പോവുകയാണെങ്കില്‍, ആവശ്യമില്ലാത്ത ആക്രാന്തങ്ങള്‍ ഒഴിവാക്കി ജീവിക്കുന്ന അയാളുടെ വീട് തന്നെ ആശ്രമം പോലെ ശാന്തി നിറഞ്ഞതായിരിക്കും.