Bhaja Govindam
भज गोविन्दं
ഭജ ഗോവിന്ദം
Attributed to Shankara
भज गोविन्दं भज गोविन्दं गोविन्दं भज मूढमते।
सम्प्राप्ते सन्निहिते काले नहि नहि रक्षति डुकृञ्करणे॥
श्रीमत् शङ्करभगवत्पादप्रणीते भजगोविन्दे 1 ॥
bhaja govindaṁ bhaja govindaṁ govindaṁ bhaja mūḍhamate|
samprāpte sannihite kāle nahi nahi rakṣati ḍukṛñkaraṇe||
shreemat Shankara bhagavatpaada praneete
bhajagovinde 1
meaning
Oh man of deluded mind, and my mind which is deluded too,
may you please engage yourself
in the worship of the Supreme Being Narayana the Govinda.
(Only He can save you from the sufferings of life and
death too)
When the Lord of death arrives,
and he stands near you well prepared to take you away
(to the land of death)
(Recital of ) grammatical rules like Dukrinjkarane or
your erudite lesssons will not save
you..
This is from the metaphysical musings of Shankara
Bhagavatpada. The set of Slokam called Bhajagovindam or Dvaadashamanajrikaa ..
Since it is composed as a beautiful bunch of twelve verses.
( We know the story of Ajamila.. in Srimad Bhagavatham.
The messengers of death are ready to drag him to
Yamaloka,, but the old brahmin Ajamila calls out the name of Narayana.. just by
mistake, and the missives of Lord Narayan just release him and award Him the
Vishnulokam)
ഭജ ഗോവിന്ദം ഭജ ഗോവിന്ദം ഗോവിന്ദം ഭജ മൂഢമതേ।
സമ്പ്രാപ്തേ സന്നിഹിതേ കാലേ നഹി നഹി രക്ഷതി ഡുകൃഞ്കരണേ॥
ശ്രീമത് ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേ ഭജഗോവിന്ദേ 1 ॥
അര്‍ത്ഥം
മനസ്സിന്‍റെ ദിശാബോധം നഷ്ടപ്പെട്ട മനുഷ്യാ, എന്‍റെ കലങ്ങിമറിഞ്ഞ മനസ്സേ !
പരമാത്മാവായ നാരായണന്‍ എന്ന ഗോവിന്ദന്‍റെ ധ്യാനത്തിലും അവനെക്കുറിച്ചുള്ള ചിന്തകളിലും വ്യാപ്രുതരാവുക.
(ആ ഗോവിന്ദനു മാത്രമേ ജീവിതത്തിന്‍റെ ദുരിതങ്ങളില്‍ നിന്നും, മരണം സംഭവിക്കുമ്പോള്‍ ഉണ്ടാവാന്‍ പോകുന്ന ദുഃസഹാമായ വേദനയില്‍ നിന്നും നമ്മെ രക്ഷിക്കുവാന്‍ കഴിയുകയുള്ളൂ).
മൃത്യുദേവനായ കാലന്‍ നമ്മെ കൊണ്ടുപോവാന്‍ എത്തുമ്പോള്‍, നമ്മെ വലിച്ചിഴച്ചു അവന്റെ ലോകത്തിലേക്ക് കൊണ്ടുപോവാന്‍ തയാറായി നില്‍ക്കുമ്പോള്‍ നാം പഠിച്ച വ്യാകരണം നമ്മെ സഹായിക്കാന്‍ എത്തില്ല.
ഭഗവാന്‍ മാത്രമേ നമ്മുടെ രക്ഷക്ക് ഉണ്ടാവുകയുള്ളൂ.
അതുകൊണ്ട് ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക.. വീണ്ടും വീണ്ടും അവനെ ഭജിക്കുക
ശങ്കരഭഗവത്പാദരുടെ തത്ത്വചിന്താപരമായ ഭജഗോവിന്ദം അല്ലെങ്കില്‍ ദ്വാദശ മഞ്ജരികാ എന്ന സ്തോത്രത്തിലെ ആദ്യത്തെ ശ്ലോകമാണിത് അതിസുന്ദരമായ പന്ത്രണ്ട് ശ്ലോകങ്ങളുടെ സമാഹാരമാണ് ആ സ്തോത്രം
ശ്രീമദ്‌ ഭാഗവതത്തിലെ അജാമിളന്‍റെ കഥ നമുക്കെല്ലാം അറിയാം. കുത്തഴിഞ്ഞ ജീവിതം നയിച്ച അജാമിളനെ മരണം അടുത്തപ്പോള്‍ കയറുകൊണ്ട് വരിഞ്ഞുമുറുക്കി യമലോകത്തിലേക്ക് വലിച്ചുകൊണ്ടുപോകാന്‍ യമന്റെ ദൂതന്മാര്‍ തുനിയുമ്പോള്‍ അയാള്‍ വെറും പേടി കൊണ്ട് തന്റെ ഓമനമകനെ
ഓര്‍ത്ത് അവന്റെ പേരായ നാരായണാ എന്ന് ഉറക്കെ വിളിക്കുന്നു.. ആ വിളി കേട്ട മാത്രയില്‍ സാക്ഷാല്‍ നാരയാണന്‍ തന്നെ വന്നു ആ പാപിയെ രക്ഷിക്കുന്നു.
അപ്പോള്‍ ആ നാരായണനെ ഭാജിക്കുന്നവരെ കാലന്‍ ഒന്നും ചെയ്യില്ല എന്ന് ഉറപ്പല്ലേ?
പക്ഷെ “ഡുകൃഞ്കരണേ” പോലുള്ള വ്യാകരണ സൂത്രങ്ങള്‍ ഉരുവിട്ടാല്‍ അതുകൊണ്ട് യമനില്‍ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാന്‍ കഴിയില്ല.
===========================
analysis
मूढमते त्वं You ignorant person, (or) you my
deluded mind
गोविन्दं भज गोविन्दं भज गोविन्दं भज seek govinda, take refuge on govinda,
worship govind
काले संप्राप्ते (सति) when the author of death
has arrived, when the time for death has comeकाले संनिहिते (सति) च and
when the god of death, when the time is present before you( ready to snatch you
off to his world)
डुकृञ्करणे knowledge of the
grammatical rules and erudition (dukrinjkarane is a Panini Aphorism)नहि नहि रक्षति never
never would save you.. Never, never saves you
===============================================
=======================================
मूढ जहीहि धनागम तृष्णां कुरु सद्बुद्धिम् मनसि वितृष्णाम्।
यल्लभसे निज कर्मोपात्तं वित्तं तेन विनोदय चित्तम्॥
श्रीमत् शङ्करभगवत्पादप्रणीते भजगोविन्दे 2॥
mūḍha jahīhi dhanāgama tṛṣṇāṁ kuru sadbuddhim manasi vitṛṣṇām|
yallabhase nija karmopāttaṁ vittaṁ tena vinodaya cittam||
shreemat Shankarabhagavatpaada praneete bhajagovinde
2
You deluded human being, mired in worldly desires, for
once you abandon your craze to make more and more money. You must develop an
attitude where your mind is rightly oriented and is devoid of intense cravings.
You should choose to live happily using only the wealth you have earned through
legitimate activities in which you can engage yourself.
All the money earned by you will not be of any use to you
when you depart finally..
The only worthy thing that will remain with you is the
Grace of Govinda
Therefore worship Govinda, Worship Govinda again and
again
മൂഢ ജഹീഹി ധനാഗമ തൃഷ്ണാം കുരു സദ്ബുദ്ധിം മനസി വിതൃഷ്ണാം।
യല്ലഭസേ നിജ കര്‍മ്മോപാത്തം വിത്തം തേന വിനോദയ ചിത്തം॥
ശ്രീമത് ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേ ഭജഗോവിന്ദേ 2॥
ശരിയായി ചിന്തിക്കാനറിവില്ലാത്ത മൂഢനായ മനുഷ്യ! ഭൌതികമായ ആശകളില്‍ മുഴുകുന്നതുമൂലം ഉണ്ടാവുന്ന വളരെയധികം പണം സമ്പാദിക്കാനുള്ള ആക്രാന്തം ഉപേക്ഷിക്കുക.. ശരിയായ മാര്‍ഗ്ഗത്തിലൂടെ മനസ്സിനെ നയിക്കുക. ഒടുങ്ങാത്ത വിഷയാസക്തി ഉപേക്ഷിക്കുക. നല്ല രീതിയിലുള്ള സ്വന്തം പരിശ്രമാം കൊണ്ട് താങ്കള്‍ക്കു എന്ത് വരുമാനം ഉണ്ടാക്കുവാന്‍ സാധിക്കുന്നുണ്ടോ ആ പണം കൊണ്ട് മാത്രം ജീവിതം ആസ്വദിച്ചു തൃപ്തിപ്പെടുക.
താങ്കള്‍ എത്രയധികം പണം സ്വരൂപിച്ചു വച്ചാലും ഈ ലോകം വിട്ടുപോകുമ്പോള്‍ അതൊന്നും താങ്കള്‍ക്കു കൂടെ കൊണ്ടുപോകാന്‍ സാധിക്കുകയില്ല. ഭഗവാന്റെ അനുഗ്രഹം മാത്രം എന്നും എപ്പോഴും കൂടെ ഉണ്ടാവും
അതുകൊണ്ട് ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക. വീണ്ടും വീണ്ടും ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക
=============================
मूढ oh deluded person
त्वं you
धनागमतृष्णां intense desire to earn
money
जहीहि give up I
त्वं (you) वितृष्णाम् (devoid of desires )
सद्बुदधिम् (rightly oriented intellect )
मनसि कुरु I develop in mind
निजकर्मोपात्तं earned through your own hard work
यत् which वित्तं
money
त्वं you
लभसे get
तेन with that
त्वं you
चित्तं mind
विनोदय make pleased
=========================================
==========================================
नारीस्तनभर नाभीदेशं दृष्ट्वा मा गा मोहावेशम्।
एतन्मांसवसादि विकारं मनसि विचिन्तय वारं वारम्॥
श्रीमत् शङ्करभगवत्पादप्रणीते भजगोविन्दे 3
nārīstanabhara
nābhīdeśaṁ dṛṣṭvā mā gā mohāveśam|
etanmāṁsavasādi
vikāraṁ manasi vicintaya vāraṁ vāram||
shreemat
shankarabhagavatpaada praneete
bhajagovinde 3
Oh
man, Do not get excited and forget yourself
with carnal desires on seeing the navel part of a woman which is filled with
the ample breasts. You remember again
and again, this physically
enticing appearance is just a
temporary attraction built on flesh and fat..
Shankara
the recluse is advising that one should not get attracted to carnal
pleasures. The attractive parts of the
body which lure the eyes would last only temporarily, and any attempt to enjoy
such pleasure would drag the human being into the world of Karma.. After all the beauty and roundness of the body parts is just an illusion created
by flesh and tallow.. and such beauty
can face in a very short time.. One should remember this always..
The only
genuine object which will be of eternal value, attractiveness and help is the blessing of the God.. and that alone would
remain with you for ever
So
worship Govinda, worship govinda again and again.
നാരീസ്തനഭര നാഭീദേശം ദൃഷ്ട്വാ മാ ഗാ മോഹാവേശം।
ഏതന്മാംസവസാദി വികാരം മനസി വിചിന്തയ വാരം വാരം॥
ശ്രീമത് ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേ ഭജഗോവിന്ദേ 3
ഹേ മനുഷ്യാ സ്ത്രീജനത്തിന്റെ കൊഴുത്ത യൌവനയുക്തങ്ങളായ മാറിടങ്ങളും ജഘനവും കണ്ടു മോഹിച്ചു സ്വയം മറക്കരുതേ.. ഈ ശരീരഭാഗങ്ങലെല്ലാം വെറും കൊഴുപ്പും മാംസവും കൊണ്ട് മാത്രം നിര്‍മിച്ചവയാണ്. അവ കാലക്രമത്തില്‍ രൂപവും ഭംഗിയും എല്ലാം നശിച്ചു കാണാന്‍ കൊള്ളാത്തവയായിത്തീരും എന്ന് എപ്പോഴും മനസ്സില്‍ കരുതേണ്ടാതാണ്
എന്നും ഒരേപോലെ വിലയും പ്രാധാന്യവും ഉള്ളതും, നമ്മുടെയൊപ്പം ഉണ്ടാവുന്നതും ഭഗവാന്റെ അനുഗ്രഹം മാത്രമാണ്.
അതുകൊണ്ട് ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക ഗോവിന്ദനെ എപ്പോഴും ഭജിക്കുക
===============================
Analysis
हे मानव oh man
त्वं you
नारी स्तनभर नाभीदेशं the navel
area of a woman which is filled by the heavy breasts
दृष्ट्वा seeing
मोहावेशं get excited to the extent of forgetting
yourself
मा गा do not go
एतत् this
मांस flesh
वसा fat
आदि etc
विकारं created to distort the mind, temporarily attractive
इति thus
मनसि in mind
वारं वारं again and again
विचिन्तय think deeply
==============================
=============================
नलिनीदलगत जलमति तरलं तद्वत् जीवितमतिशयचपलम्।
विद्धि व्याध्यभिमानग्रस्तं लोकं शोकहतं च समस्तम्॥
श्रीमत् शङ्करभगवत्पादप्रणिते भजगोविन्दे ४
भज गोविन्दं
nalinīdalagata
jalamati taralaṁ tadvat jīvitamatiśayacapalam|
viddhi
vyādhyabhimānagrastaṁ lokaṁ śokahataṁ ca samastam||
śrīmat
śaṅkarabhagavatpādapraṇite bhajagovinde
4
bhaja
govindam…
The
water drop, when it falls on a lotus leaf just rolls around the surface without
any stability and would even spill out very soon
Just
like that our lives too are uncertain and without any stability and could end
at any time
The
whole world is filled to the brim with diseases, and people are filled with pride and
intolerance and there is sorrow
everywhere
So the
only solace is to pray Lord Govinda and pray continuously.. He will come to our
rescue.
നളിനീദലഗത ജലമതി തരളം തദ്വത് ജീവിതമതിശയചപലം
വിദ്ധി വ്യാധ്യഭിമാനഗ്രസ്തം ലോകം ശോകഹതം ച സമസ്തം॥
ശ്രീമത് ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണിതേ ഭജഗോവിന്ദേ 4
(ഭജ ഗോവിന്ദം ....)
താമരയിലയില്‍ വീഴുന്ന വെള്ളത്തിന്റെ തുള്ളി ശ്രദ്ധിച്ചിട്ടുണ്ടോ? അത് ഒരു കൊച്ചു ഗോലത്തിന്‍റെ രൂപം പൂണ്ടു ദിശയറിയാതെ ഇലയ്ക്കും മുകളില്‍ ഓടി നടക്കും. പിന്നെ താഴെ വീണു ഉടഞ്ഞുപോവുകയും ചെയ്യാം.
മനുഷ്യന്റെ ജീവിതവും ഇതുപോലെ ഒരു സ്ഥിരതയും ഇല്ലാതെ മുന്നോട്ടു നീങ്ങും. ഇപ്പോഴും എന്തും സംഭവിക്കാം
ഈ ഭൂമി മുഴുവന്‍ രോഗങ്ങളും ദുഃഖവും നിറഞ്ഞതാണ്‌. പിന്നെ ആളുകള്‍ക്ക് വേണ്ടതിലധികം അസഹിഷ്ണുതയും അഹങ്കാരവും ഉണ്ട്
ഇതില്‍ നിന്നൊക്കെ രക്ഷപ്പെടുവാന്‍ ഒരു മാര്‍ഗ്ഗം മാത്രം..
ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക... എപ്പോഴും ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക
=========================
नलिनीदलगत which has
fallen on a lotus leaf
जलं the water (drop)
अति very much
तरलं unstable running about ready to
spill down
जीवितं human
life
अपि too
तद्वत् like that
अतिशय strangely
चपलं uncertain
त्वं you
इमं this
समस्तं the whole
लोकं world व्याधि disease
अभिमान pride and attachment
ग्रस्तं being affected, being inflicted by
शोकगतं and
overcome by grief
च also
विद्धि please
understand
यावद्वित्तोपार्जन शक्तः तावन्निज परिवारो रक्तः।
पश्चात् जेवति जर्जर देहे वार्तां कोऽपि न पृच्छति गेहे॥
श्रीमत् शङ्करभगवत्पादप्रणिते भजगोविन्दे ५
yāvadvittopārjana
śaktaḥ tāvannija parivāro raktaḥ|
paścāt
jeevati jarjara dehe vārtāṁ ko'pi na pṛcchati gehe||
śrīmat
śaṅkarabhagavatpādapraṇite bhajagovinde 5
As long
as you are productive and are capable of earning money, your own family and kinsmen would be attached
to you very deeply. Once that capacity
is gone due to age or any other circumstances,
you would be living in your house with a decaying and worn out body, but
no one at home would think it fit even to talk to you once in a while about your
health and comforts.
When you
are old and has lost the capacity to earn, you are of no use to anyone in the
family.. Perhaps your presence is an embarrassment for all others. No one would care about you.
At
that time only Govinda is there for your
comfort. Therefore, worship Govinda,
worship Govinda
യാവദ്വിത്തോപാര്‍ജന ശക്തഃ താവന്നിജ പരിവാരോ രക്തഃ।
പശ്ചാത് ജീവതി ജര്‍ജ്ജര ദേഹേ വാര്‍ത്താം കോഽപി ന പൃച്ഛതി ഗേഹേ॥
ശ്രീമത് ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണിതേ ഭജഗോവിന്ദേ 5
നിങ്ങള്‍ക്ക് പണം സമ്പാദിക്കുവാനുള്ള കഴിവ് നല്ലവണ്ണം ഉള്ളയിടത്തോളം കാലം നിങ്ങളുടെ കുടുംബവും നിങ്ങളുടെ ബന്ധുക്കളും നിങ്ങളോട് വളരെ സ്നേഹവും പ്രതിബദ്ധതയും എല്ലാം പ്രദര്‍ശിപ്പിക്കും . ആ അവസ്ഥ മാറിയാല്‍, നിങ്ങളുടെ ആ കഴിവുകള്‍ വാര്‍ദ്ധക്യം മൂലമോ, മറ്റു കാരണങ്ങളാലോ ഇല്ലാതാവുകയാണെങ്കില്‍, പിന്നെയും നിങ്ങള്‍ അതെ വീട്ടില്‍ തന്നെ ചുക്കിച്ചുളിഞ്ഞതും രോഗഗ്രസ്ഥവും ആയ ശരീരത്തോടെ ജീവിച്ചു എന്ന് വരാം. പക്ഷെ അവിടെ ആരും നിങ്ങളുടെ കാര്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഒന്നും ശ്രദ്ധിക്കില്ല.. ആരും ഒരു വാക്കുപോലും സംസാരിക്കില്ല.
ഒരു പ്രയോജനവും ഇല്ലാത്ത നിങ്ങളെ ആര്‍ക്കും വേണ്ട. എല്ലാവര്‍ക്കും നിങ്ങള്‍ ഒരു ബാധ്യതയും നാണക്കേടും ആയിത്തീരും
അപ്പോള്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് ആശ്വാസം പകരാന്‍ ഗോവിന്ദന്‍ മാത്രമേ കാണൂ.
അതുകൊണ്ട് ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക എപ്പോഴും ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക
===========================
यावत् as long as
भवान् you
वित्तोपार्जन in earning
money
शक्तः capable
वर्तते remain
तावत् till then
निज your own
परिवारः family, kin
भवति in you
रक्तः वर्तते remain
attached, remain solicitous and considerate
तत् पश्चात् after that
यद्यपि even though
भवान् you
जर्जर decaying, affected by old age
देहे in the body
जीविति live
भवतः your
गेहे house
कः अपि not anyone
वार्तां words, (considerate enquiries )
न पृच्छति does not
ask
=================================
===================================
यावत्पवनो निवसति देहे तावत्पृच्छति कुशलं गेहे।
गतवति वायौ देहापाये भार्या बिभ्यति तस्मिन् काये॥
श्रीमत् शङ्करभगवत्पादप्रणीते भजगोविन्दे 6
yāvatpavano
nivasati dehe tāvatpṛcchati kuśalaṁ gehe|
gatavati
vāyau dehāpāye bhāryā bibhyati tasmin kāye||
śrīmat
śaṅkarabhagavatpādapraṇite bhajagovinde 6
As long
as a person is alive, as long as the vital airs like pranas are circulating in
his body, the family and relatives heartily enquire about his welfare. But when the vital airs signifying the prana
abandons the body and the body is lying
lifeless, even the beloved wife of the
person is very much afraid of that body..
Then
there is only Govinda to keep company with him.. Therefore worship Govinda
. Worship Govinda ever and ever..
യാവത്പവനോ നിവസതി ദേഹേ താവത്പൃച്ഛതി കുശലം ഗേഹേ।
ഗതവതി വായൌ ദേഹാപായേ ഭാര്യാ ബിഭ്യതി തസ്മിന്‍ കായേ॥
ശ്രീമത് ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേ ഭജഗോവിന്ദേ 6
ഒരാളുടെ ശരീരത്തില്‍ ജീവന്‍ നിലനില്‍ക്കുമ്പോള്‍, അയാളുടെ ശരീരത്തിലൂടെ പ്രാണവായു നിര്‍ബാധം സഞ്ചരിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുമ്പോള്‍, അയാളുടെ വീട്ടിലുള്ള എല്ലാവരും അയാളുടെ സുഖസൌകര്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് വളരെ കാര്യമായി അന്വേഷിക്കും. പക്ഷെ ആ ശരീരത്തെ ഉപേക്ഷിച്ചു പ്രാണവായു പുറത്തുപോയാല്‍, അയാള്‍ ജീവനില്ലാത്ത ജഡം മാത്രമായി മാറിയാല്‍,
അയാളെ ജീവനുതുല്യം സ്നേഹിച്ചിരുന്ന ഭാര്യ പോലും ആ ശരീരത്തെ കാണു പേടിച്ചു പോകും
അങ്ങിനെയുള്ള അവസരത്തില്‍ ഒരാള്‍ക്ക്‌ കൂട്ട് ഗോവിന്ദന്‍ മാത്രമാണ്.. അതുകൊണ്ട് എപ്പോഴും എപ്പോഴും ഗോവിന്ദനെ ആരാധിക്കുക
=======================================
Word
analysis
यावत् till which time नरस्य of a man देहे in the body पवनः the airs, the life sustaining pranas निवसति is remaining तावत् till that time तस्य his गेहे house सर्वे all तं him कुशलं welfare पृच्छति enquire about I
तस्य for the same person देहापाये leaving the body वायौ the airs, pranas गतवति go away
तस्मिन्नेव काये in that body itself भार्या wife बिभ्यति is afraid of
=========================================
=====================================
बालस्तावत्क्रीडासक्तः तरुणस्तावत्तरुणिसक्तः।
वृद्धस्तावच्चिन्तासक्तः परमे ब्रह्मणि कोऽपि न रक्तः॥
श्रीमत् शङ्करभगवत्पादप्रणीते भजगोविन्दे ७
bālastāvatkrīḍāsaktaḥ taruṇastāvattaruṇisaktaḥ|
vṛddhastāvaccintāsaktaḥ
parame brahmaṇi ko'pi na raktaḥ||
śrīmat
śaṅkarabhagavatpādapraṇīte bhajagovinde 7
When a
person grows up as a boy, all his attention is engrossed in games and plays,
fun and frolic
When he
grows up into a youth, he gets attracted by females and courts them forgetting
everything else.
When old
age strikes, he becomes bowed down with thoughts of depression and frustration
And in this process, no one ever thinks of the Supreme Being, nor
is anyone attached to the Divine being
However, Govinda, the supreme one only will be with
him when the man departs.. So worship Govinda, worship govinds again and again.
ബാലസ്താവത്ക്രീഡാസക്തഃ തരുണസ്താവത്തരുണിസക്തഃ।
വൃദ്ധസ്താവച്ചിന്താസക്തഃ പരമേ ബ്രഹ്മണി കോഽപി ന രക്തഃ॥
ശ്രീമത് ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേ ഭജഗോവിന്ദേ ൭
ഒരാള്‍ ബാല്യദശയില്‍ ആടിയും പാടിയും ഓടിയും കളിച്ചും വേറൊരു ചിന്തയും ഇല്ലാതെ ജീവിതം നയിക്കുന്നു
അയാള്‍ യുവാവ് ആയി മാറുമ്പോള്‍ പെണ്‍കുട്ടികളോടുള്ള അനുരാഗവും അവരോടോത്തുള്ള ജീവിതവും ആയി മറ്റൊന്നും ചിന്തിക്കാതെ നാളുകള്‍ കഴിച്ചുകൂട്ടുന്നു
അയാള്‍ വൃദ്ധനായി മാറുമ്പോള്‍ ചിന്തകളും വേവലാതികളും അയാളെ അലട്ടുന്നു. അവശനായി അയാള്‍ ജീവിതം തള്ളിനീക്കുന്നു
പക്ഷെ പരമനായ സര്‍വശക്തനായ ദൈവത്തെക്കുറിച്ചു ചിന്തിക്കുവാന്‍ ആര്‍ക്കും നേരമില്ല
എങ്കിലും ഈ ലോകം വിട്ടുപോവുമ്പോള്‍ കൂടെ നില്‍ക്കുവാന്‍ അവന്‍ മാത്രമേ ഉണ്ടാവുള്ളൂ
അതുകൊണ്ട് ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക.. വീണ്ടും വീണ്ടും അവന്റെ ഭജിക്കുക
============================================
analysis
नरः man
सः he
यावत् till what time बालः is a boy तावत् till that time क्रीडासक्तः attracted to play वर्तते remains
सः he यावत् till what time
तरुणः is a youth तावत् till that time तरुणी सक्तः is engaged in attracting and courting females वर्तते remain
सः he यावत् till what time वृद्धः is an old man तावत् till that time चिन्ता सक्तः engrossed in depressing thoughts वर्तते remain
कः who अपि ever परमे the ultimate ब्रह्मणि brahma न रक्तः not attached वर्तते remain
==========================================
==========================================
का ते कान्ता कस्ते पुत्रः संसारोऽयमतीव विचित्रः।
कस्य त्वं वा कुतः आयातः तत्त्वं चिन्तय तदिदं भ्रात॥
श्रीमत् शङ्करभगवत्पादप्रणीते भजगोविन्दे ८
kā te
kāntā kaste putraḥ saṁsāro'yamatīva vicitraḥ|
kasya
tvaṁ vā kutaḥ āyātaḥ tattvaṁ cintaya tadidaṁ
bhrāta||
śrīmat
śaṅkarabhagavatpādapraṇīte bhajagovinde 8
Dear
Brother, Who indeed is your wife ( do you know her real nature?) Who indeed is your son ( Do you know his real
nature) This world of our human
activity is extreme strange and queer.
To whom exactly do you belong ?
From where have you come ? Please
take some time to think over such matters and find out the truth..
If you
find out the truth, it will be that no
relations or objects in this world are relly yours, and would be with you when
you depart..
But the
Supreme Lord Govinda will be there for you at that time
So
please worship Govinda.. Worship Govinda again and again..
കാ തേ കാന്താ കസ്തേ പുത്രഃ സംസാരോഽയമതീവ വിചിത്രഃ|
കസ്യ ത്വം വാ കുതഃ ആയാതഃ തത്ത്വം ചിന്തയ തദിദം ഭ്രാത||
ശ്രീമത് ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേ ഭജഗോവിന്ദേ 8
സഹോദര, താങ്കളുടെ ഭാര്യ ആരാണ് , അവരുടെ യഥാര്‍ത്ഥ സ്വഭാവത്തെക്കുറിച്ച് താങ്കള്‍ക്കു അറിയാമോ?
താങ്കളുടെ പുത്രന്‍ ആരാണ്. അവന്റെ യഥാര്‍ത്ഥ സ്വഭാവത്തെക്കുറിച്ച് താങ്കള്‍ക്ക് അറിയാമോ?
നാം ജീവിക്കുന്ന കര്‍മ്മങ്ങളുടെ ഈ ലോകം ഒട്ടേറെ വൈചിത്ര്യങ്ങള്‍ നിറഞ്ഞതാണ്‌.
താങ്കള്‍ ആരുടേതാണ്? താങ്കള്‍ എവിടെനിന്ന് വന്നു ?
ഈ സത്യങ്ങളെക്കുറിച്ചു സ്വയം ചിന്തിക്കുക
അപ്പോള്‍ മനസ്സിലാവും ഈ ഭൂമിയില്‍ താങ്കള്‍ സ്വന്തം എന്ന് വിശ്വസിക്കുന്ന ഒന്നും താങ്കളുടേത് അല്ലെന്നു
അവസാനം വരെയും അതിനുശേഷവും താങ്കളുടെ ഒപ്പം നില്‍ക്കുവാന്‍ ഭഗവാന്‍ മാത്രമേ ഉണ്ടാവുകയുള്ളൂ.
അതുകൊണ്ട് ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക.. വീണ്ടും വീണ്ടും ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക
==================================
Word
analysis
भ्रात dear brother
ते your कान्ता wife का who is ? ते your पुत्रः son कः who is ?
अयं this संसारः world of activities अतीव extremely
विचित्रः queer त्वं you कस्य whose वा indeed (are you) त्वं you कुतः from where आयातः has come
===================================
=====================================
सत्सङ्गत्वे निःसङ्गत्वं निःसङ्गत्वे निर्मोहत्वम्।
निर्मोहत्वे निश्चल तत्त्वं निश्चलतत्त्वे जीवन्मुक्तिः॥
श्रीमत् शङ्करभगवत्पादप्रणीते भजगोविन्दे ९
satsaṅgatve
niḥsaṅgatvaṁ niḥsaṅgatve nirmohatvam|
nirmohatve
niścala tattvaṁ niścalatattve jīvanmuktiḥ||
śrīmat
śaṅkarabhagavatpādapraṇīte bhajagovinde 9
When a
man is in Satsang or in the company of noble and realized souls, gradually he
becomes detached to silly and mundane affairs of daily life.
When he
is detached to silly things, he becomes free from desires and delusions
When he
is freed of desires and delusions, he realizes the immutable and supreme reality of Divine being
And once
he is aware of the realities of the Supreme on he becomes emancipated even
during his lifetime
The
Satsang, the detachment, the
understanding of the supreme and the emancipation.. all these can visit us only
if we have the Grace of Govinda
Therefore worship Govinda, Worship Govinda again and
again
സത്സംഗത്വേ നിഃസംഗത്വം നിഃസംഗത്വേ നിര്മോഹത്വം।
നിര്‍മ്മോഹത്വേ നിശ്ചല തത്ത്വം നിശ്ചലതത്ത്വേ ജീവന്മുക്തിഃ॥
ശ്രീമത് ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേ ഭജഗോവിന്ദേ 9
ഒരു വ്യക്തി മഹാന്മാരുമായുള്ള സത്സംഗത്തില്‍ കഴിയുമ്പോള്‍ അയാള്‍ക്ക് ഈ കര്‍മ്മഭൂമിയിലെ നിസ്സാരങ്ങളായ വിഷയങ്ങളില്‍ ഒരു ആസക്തിയും ഇല്ലാതാകും
ആ വിരക്തിയില്‍ നിന്ന് ആഗ്രഹങ്ങളും വ്യാമോഹങ്ങളും ഇല്ലാത്ത മാനസികാവസ്ഥയില്‍ അയാള്‍ എത്തിച്ചേരും
ആശകളും വ്യാമോഹങ്ങളും ഇല്ലാതാവുമ്പോള്‍ അയാള്‍ ഒരിക്കലും മാറ്റമില്ലാതെ സ്ഥായിയായി നില്‍ക്കുന്ന പരബ്രഹ്മതത്ത്വത്തെ എത്തിപ്പിടിക്കും
ആ തത്ത്വം കൈപ്പിടിയില്‍ ഒതുങ്ങിയാല്‍ അയാള്‍ ജീവിച്ചിരിക്കുമ്പോള്‍ തന്നെ സംസാരദുഃഖങ്ങളില്‍ നിന്ന് കരകയറി മുക്തനാകും
സത്സംഗവും വിരക്തിയും, മനസ്സിനുള്ള വ്യക്തതയും ബ്രഹ്മസാക്ഷാത്കാരവും ജീവന്മുക്തിയും എല്ലാം നേടണമെങ്കില്‍ ഭഗവാന്റെ അനുഗ്രഹം എപ്പോഴും വേണം. അതുകൊണ്ട് ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക,
വീണ്ടും വീണ്ടും ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക
========================================
नरे when a man सत्सङ्गत्वे सति in the company of noble souls निःसङ्गत्वं the state of
being detached to silly worldly affairs
लभते attains, obtains नरे when a man निःसङ्गत्वे सति is detached from worldly affairs निर्मोहत्वं the state of being devoid of desires
and delusions लभते attains
नरे when a man निर्मोहत्वे सति is freed from all desires and delusions निश्चलतत्त्वं the state of being attached to the
eternal truths and supreme and permanent
reality आप्नुते attains
निश्चलतत्त्वे सति when in the state of realization of
the supreme and permanent reality नरः the man जीवन्मुक्तो freed to a state of emancipation even during
lifetime भवति becomes
=======================================
========================================
वयसि गते कः कामविकारः शुष्के नीरे कः कासारः।
क्षीणे वित्ते कः परिवारो ज्ञाते तत्त्वे कः संसारः॥
श्रीमत् शङ्करभगवत्पादप्रणीते भजगोविन्दे १०
vayasi
gate kaḥ kāmavikāraḥ śuṣke nīre kaḥ kāsāraḥ|
kṣīṇe
vitte kaḥ parivāro jñāte tattve kaḥ saṁsāraḥ||
śrīmat
śaṅkarabhagavatpādapraṇīte bhajagovinde 10
When a
man is advanced in age, carnal desires
and romance are of no use to him
When water has almost dried up the lake or reservoir loses its meaning or
significance
When
most of the wealth belonging to a fellow are spent or wasted, then he will have no relatives or followers around
him
And when
the supreme truth of Brahman is realized by a person , the worldly life and its sufferings become meaningless for him
However,
that realization would come only if there is the grace of Govinda..So worship
Govinda, Worship Govinda again and again
വയസി ഗതേ കഃ കാമവികാരഃ ശുഷ്കേ നീരേ കഃ കാസാരഃ।
ക്ഷീണേ വിത്തേ കഃ പരിവാരോ ജ്ഞാതേ തത്ത്വേ കഃ സംസാരഃ॥
ശ്രീമത് ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേ ഭജഗോവിന്ദേ 10
കിഴവനായി കഴിഞ്ഞാല്‍ പിന്നെ കാമവും ശൃംഗാരവുമായി നടക്കുന്നതില്‍ ഒരു അര്‍ത്ഥവും ഇല്ല
മിക്കവാറും വെള്ളം വറ്റിക്കഴിഞ്ഞാല്‍ പിന്നെ തടാകത്തിനു ഒരു പ്രാധാന്യവും ഇല്ല
കൈയില്‍ ഉള്ള പണം എല്ലാം ചിലവായിക്കഴിഞ്ഞാല്‍ പിന്നെ ബന്ധുക്കളും പരിചാരകന്മാരും ഒന്നും കൂടെ ഉണ്ടാവില്ല
പരമമായ ഈശ്വര തത്ത്വം മനസ്സില്‍ തെളിഞ്ഞാല്‍ പിന്നെ സംസാരദുഃഖങ്ങള്‍ ഉണ്ടാവുകയേയില്ല
പക്ഷെ ആ തത്ത്വം ചിത്തത്തില്‍ തെളിയണം എങ്കില്‍ ഭഗവാന്റെ കൃപ വേണം
അതുകൊണ്ട് ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക. വീണ്ടും വീണ്ടും ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക
=====================================
नरे when a man गते advanced in, gone forward in वयसि age सति being काम carnal विकारः desires कः where, who
नीरे when water शुष्के dried up
भवति being कासारः lake कः where
वित्ते money क्षीणे when scarce, when dried up भवति being परिवारः family, followers कः where
तत्त्वे the supreme truths of life ज्ञाते known सति being संसारः the worldly life, worldly worries कः where
========================================
========================================
मा कुरु धनजन यौवन गर्वं हरति निमेषात् कालः सर्वम्।
मायामयमिदं अखिलं हित्वा ब्रह्मपदं त्वं प्रविश विदित्वा॥
श्रीमत् शङ्करभगवत्पादप्रणीते भजगोविन्दे॥११
mā kuru
dhanajana yauvana garvaṁ harati nimeṣāt kālaḥ sarvam|
māyāmayamidaṁ
akhilaṁ hitvā brahmapadaṁ tvaṁ praviśa viditvā||
śrīmat
śaṅkarabhagavatpādapraṇīte bhajagovinde||11
Man, do
not feel arrogant that you have a lot of
money at your disposal
Or that
a lot of people, relatives and friends, all around you to assist yo
Nor that
you have all the energy and verve unique
to your young age
Time can
can unsettle all these within the
batting of an eyelid
Better,
you give up all the worldy pleasures
which are just projection of Maya or illusion, try to realize the Surpeme
truth, and therby enter the realms of
the supreme being..
To reach
that elevated state, you require the grace of Govinda
Therefore
worship Govinda, Worship Govinda again and again
മാ കുരു ധനജന യൌവന ഗര്‍വ്വം ഹരതി നിമേഷാത് കാലഃ സര്‍വ്വം।
മായാമയമിദം അഖിലം ഹിത്വാ ബ്രഹ്മപദം ത്വം പ്രവിശ വിദിത്വാ॥
ശ്രീമത് ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേ ഭജഗോവിന്ദേ॥൧൧
മനുഷ്യാ! കയ്യില്‍ വേണ്ടതിലേറെ പണം ഉണ്ടെന്നു കരുതി അഹങ്കരിക്കരുത്
സഹായിക്കാന്‍ ബന്ധുക്കളും ചങ്ങാതിമാരും മറ്റുള്ളവരും എപ്പോഴും ഉണ്ടാവുമെന്നും കരുതരുത്.
പിന്നെ ചെറുപ്പത്തിന്റെ ചോരത്തിളപ്പ് എന്നും ഒപ്പം നിലനില്‍ക്കും എന്ന് കരുതുന്നതും വ്യാമോഹമാണ്
ഇതെല്ലാം ഒന്ന് കണ്ണ് അടച്ചു തുറക്കുന്ന സമയത്തിനുള്ളില്‍ത്തന്നെ കാലം തൂത്തുവാരിക്കളഞ്ഞേക്കും
ലൌകിക സുഖങ്ങളെല്ലാം മായകൊണ്ട് നമുക്കുണ്ടാകുന്ന വ്യാമോഹങ്ങള്‍ മാത്രമാണ്. ഇതെല്ലാം വലിച്ചെറിഞ്ഞു പരമമായ തത്ത്വം തിരിച്ചറിയുവാന്‍ ശ്രമിക്കുക.. നീ സര്‍വ്വശക്തന്‍റെ സന്നിധിയില്‍ എത്തിച്ചേരും.
ആ തിരിച്ചരിവ് കൈവരിക്കാന്‍ ഭഗവാന്റെ അനുഗ്രഹം മാത്രമാണ് ഒരേ ഒരു മാര്‍ഗ്ഗം
അതുകൊണ്ട് ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക. വീണ്ടും വീണ്ടു ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക
==========================================
Analysis
नर man
त्वं you
धन of wealth, money जन of help from men, help from friends and
relatives यौवन youth गर्वं arrogance, excessive confidence मा do not कुरु entertain
एतत् सर्वं all this
कालः time निमेषात् within the movement of an
eyelid हरति destroys, derails
त्वं you
मायामयं filled with
delusion, maya इदं this अखिलं whole universe
हित्वा winning
over, leaving behind तत्त्वं ultimate truth
विदित्वा having
understood ब्रह्मपदं the realm
of the Supreme being प्रविश enter
===========================================
===========================================
दिनयामिन्यौ सायं प्रातः शिशिरवसन्तौ पुनरायातौ।
कालः क्रीडति गच्छत्यायुः तदपि न मुञ्चत्याशावायुः॥
श्रीमत् शङ्करभगवत्पादप्रणीते भजगोविन्दे॥१२
dinayāminyau
sāyaṁ prātaḥ śiśiravasantau punarāyātau|
kālaḥ
krīḍati gacchatyāyuḥ tadapi na muñcatyāśāvāyuḥ||
śrīmat
śaṅkarabhagavatpādapraṇīte bhajagovinde||12
The day
and night come and go.. repeat themselves taking turns one after the other
The
evening and the morning too repeat one after the other
The
winter comes and goes, then the spring comes..
winter comes again after sometime and the cycle repeats
The time
is playing a game on us, and our life is running out
However, the bondage of desire clamped on us by
karma is never slackened or released.
To
escape this cycle, the only way
available is the Grace of the God
Therefore worship govinda, worship Govinda again and
again
ദിനയാമിന്യൌ സായം പ്രാതഃ ശിശിരവസന്തൌ പുനരായാതൌ|
കാലഃ ക്രീഡതി ഗച്ഛത്യായുഃ തദപി ന മുഞ്ചത്യാശാവായുഃ||
ശ്രീമത് ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേ ഭജഗോവിന്ദേ||൧൨
പകല്‍ വരുന്നു, അടിനുപിറകെ രാത്രിയും വരുന്നു. അവ പിന്നെയും ഒന്നിനുപിറകെ ഒന്നായി വന്നുകൊണ്ടേയിരിക്കുന്നു
സന്ധ്യാ കാലങ്ങള്‍ വരുന്നു, പിന്നെ പ്രഭാതങ്ങളും വരുന്നു, ഒന്നിന് പിറകെ ഒന്നായി
ശിശിരം വന്നു മറയുന്നു.. അതിനെ വസന്തം പിന്തുടരുന്നു. പിന്നീട് വീണ്ടും ശിശിരവും വസന്തവും ഒന്നിന് പിറകെ ഒന്നായി നമ്മെ സന്ദര്‍ശിച്ചുകൊണ്ടേയിരിക്കുന്നു
ഈ യാത്രക്കിടയില്‍ കാലം നമ്മോടു വലിയ ഒരു കളി കളിക്കുകയാണ്
നമ്മുടെ ജീവിതകാലം അവസാനിക്കുകയും മരണം അടുത്തു വന്നു കൊണ്ടിരിക്കുകയും ആണ്
പക്ഷെ ആശയുടെ ബന്ധനത്തില്‍ നിന്ന് നാം ഒരിക്കലും രക്ഷപ്പെടുന്നില്ല.
ഈ ഊരാക്കുടുക്കില്‍ നിന്ന് രക്ഷ നേടണം എങ്കില്‍ ഭഗവാന്റെ അനുഗ്രഹം വേണം
അത് കൊണ്ട് ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക വീണ്ടും വീണ്ടും ഗോവിന്ദനെ ഭജിക്കുക
================================
Word
analysis
दिन यामिन्यौ day and night पुनः आयातौ have come again
सायं प्रातः evening and morning पुनः आयातौ have come again
शिशिर वसन्तौ winter and spring पुनः आयातौ have come again
कालः क्रीडति the time is playing a game with us
आयुः गच्छति our age is advancing
तदपि आशावायुः न मुञ्चति however the grip of desire never leave us.
================================================
(ഭജഗോവിന്ദം എന്ന സ്തോത്രം പലയിടത്തും 33 ശ്ലോകങ്ങളായാണ് പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്നതെങ്കിലും ആദ്യത്തെ പന്ത്രണ്ടു ശ്ലോകങ്ങള്‍.. ദ്വാദശ മന്ജരിക മാത്രമാണ് ആചാര്യസ്വാമികളുടെ രചന.. പിന്നെയുള്ള ശ്ലോകങ്ങള്‍ മറ്റു ശിഷ്യന്മാരുടെ കൃതികളാണ്.. പലതും ഈ 12 ശ്ലോകങ്ങളുടെ അനുകരണങ്ങളും ആണ്. )
===========================================
=============================================
No comments:
Post a Comment