two eyes but just one tongue

ईक्षणं द्विगुणं प्रोक्तं भाषणस्येति वेधसा। 

अक्षिणी द्वे मनुष्याणां जिह्वा त्वेकैव निर्मिता॥ 

īkṣaṇaṁ dviguṇaṁ proktaṁ bhāṣaṇasyeti vedhasā| 

akṣiṇī dve manuṣyāṇāṁ jihvā tvekaiva nirmitā||

See more, talk less.. this dictum appears to be inherently built into our anatomy when the maker created us.. 

 He gave us two eyes but only one tongue.. 

 However we break the rule invariably.. Most of us wear our eyes on our tongues.. 

The Sanskrit couplet canvases the case for the eyes..

The meaning of the Slokam is

It is said that the creator Brahma thought it fit to give the eyes twice the importance of the tongue.. He created two eyes for every man but gave only one tongue for every one of them

Here “seeing” should mean not just gazing but implies keen observation.. Of course most us use our tongues without any rhyme or reason.. both for talking and for eating.. 

That is another thing.

Analysis 

ईक्षणं seeing കാണുന്നത് 

भाषणस्य of talking സംസാരിക്കുന്നതിനേക്കാള്‍

द्विगुणं of double value ഇരട്ടി പ്രാധാന്യമുള്ളതാണ്

प्रोक्तं is said എന്ന് പറഞ്ഞിരിക്കുന്നു 

वेधसा by brahmadeva ബ്രഹ്മാവിനാല്‍ 

मनुष्याणां for men മനുഷ്യര്‍ക്ക് 

द्वे two രണ്ടു 

अक्षिणी eyes കണ്ണുകള്‍ 

एका तु only one പക്ഷെ ഒന്ന് മാത്രം 

जिह्वा tongue നാവ്

निर्मिता created സൃഷിടിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു 

In Malayalam

ഈക്ഷണം ദ്വിഗുണം പ്രോക്തം ഭാഷണസ്യേതി വേധസാ

അക്ഷിണീ ദ്വേ മനുഷ്യാണാം ജിഹ്വാ ചൈകേവ നിര്‍മിതാ

ബ്രഹ്മാവ്‌ കാഴ്ചക്ക് മിണ്ടുന്നതിനേക്കാള്‍ ഇരട്ടി പ്രാധാന്യം കല്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. മനുഷ്യന് രണ്ടു കണ്ണുകള്‍ ഉണ്ടെങ്കിലും നാവ് ഒന്നേയുള്ളൂ 

കാര്യങ്ങള്‍ കണ്ട് മനസ്സിലാക്കി ജീവിക്കുന്നതാണ് വെറും വാചകമടിയേക്കാള്‍ എപ്പോഴും നല്ലത് എന്നാണു നാം മനസ്സിലാക്കേണ്ടത്