without hatred or rancour towards people who are not very favourably disposed

उपकारिणि वीतमत्सरे वा सदयत्वं यति कोऽतिरेकः।

अहिते सहसा पराद्धलब्दे सघृणं यस्य मनः सतां स धुर्यः॥

अमृतवल्लभ वल्लभदेवसुभाषित २५६

upakāriṇi vītamatsare vā sadayatvaṁ yati ko'tirekaḥ|

ahite sahasā parāddhalabde saghṛṇaṁ yasya manaḥ satāṁ sa dhuryaḥ||

amṛtavallabha vallabhadevasubhāṣita 256

A very noble thought.. which can arise only in the minds of the best...

Normally, we are not that generous, not that kind

What is there to speak of as great deed, if one shows kindness and consideration towards people who are of great help and who do not entertain any jealousy towards him? That is quite natural..

If one's mind is without hatred or rancour towards people who are not very favourably disposed to him, and those who have caused injury or slighting for him even in the immediate past, then he is to be considered as occupying the foremost positions among the noblest among the noble persons..

This is an ideal, perhaps..

But then, even to strive for things which are somewhat nice, we should set up very high benchmarks..

Aiming at the stars may take us at least to the top of a tree..

ഉപകാരിണി വീതമത്സരേ വാ സദയത്വം യതി കോഽതിരേകഃ

അഹിതേ സഹസാ പരാദ്ധലബ്ദേ സഘൃണം യസ്യ മനഃ സതാം സ ധുര്യഃ

അമൃതവല്ലഭ വല്ലഭദേവസുഭാഷിത ൨൫൬

ഏറെ പ്രസക്തമായ ഒരു സുഭാഷിതം. ഏറെ വ്യക്തത ഉള്ള ഒരു മനസ്സില്‍ മാത്രം ഉദിക്കുന്ന ഒരു ചിന്ത

സാധാരണഗതിയില്‍ നാം ഏറെ ഉദാരമായ മനസ്സ് ഉള്ളവര്‍ ഒന്നുമല്ല. അത്രയൊന്നും കാരുണ്യം ഉള്ളവരും അല്ല. എങ്കിലും ഇക്കാര്യം പരിഗണിക്കാം.

ഒരാള്‍ നമ്മോടു ഏറെ ദയയും കരുതലും പ്രകടിപ്പിക്കുകയും നമ്മെ ഒത്തിരി സഹായിക്കുകയും നമ്മോടു ഒട്ടും അസൂയ പ്രകടിപ്പിക്കാതെ ജീവിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ടെങ്കില്‍ അയാളോട് നമുക്ക് ഏറെ അടുപ്പവും സൌഹൃദവും ഉണ്ടാവുകയും അയാളോട് നീരസമോ അസഹിഷ്ണുതയോ ഉണ്ടാവാതിരിക്കുകയും ചെയ്‌താല്‍ അതില്‍ അത്ഭുതപ്പെടാനോ അക്കാര്യം എടുത്തുപറയാനോ ഒരു കാരണവും ഉണ്ടെന്നു തോന്നുന്നല്ല.

പക്ഷെ ഒരാളോടു വെറുപ്പും വിദ്വേഷവും സ്ഥിരമായി വച്ചു പുലര്‍ത്തുന്നവരോടും ഒരല്ലോട് ഒരിക്കലും അടുപ്പം കാണിക്കാത്തവരും , അടുത്ത കാലത്ത് പോലും ഒരാള്‍ക്കു അപമാനവും അവഹേളനവും വരുത്തി വച്ച ആയ ആളുകളോട് അതെല്ലാം അവഗണിച്ചു ഒരാള്‍ സ്നേഹവും മഹാമാനസ്കതയും പ്രകടിപ്പിക്കുന്നു എങ്കില്‍ അത്തരം ഉയര്‍ന്ന മനസ്ഥിതി ഉള്ള വ്യക്തിയെ മനുഷ്യന്മാരില്‍ വച്ച് ഏറ്റവും ഉത്തമാനായി പരിഗണിക്കേണ്ടതാണ്.

ഇതൊരു ഉയര്‍ന്ന ചിന്തയാണ്. എത്തിപ്പിടിക്കാന്‍ വിഷമമുള്ള ഒരു മാനസികാവസ്ഥയാണ് ഇവിടെ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നത്.

പക്ഷെ ഉയര്‍ന്ന ലക്ഷ്യങ്ങള്‍ നോട്ടമിട്ടാല്‍ മാത്രമേ നമുക്ക് കുറച്ചൊക്കെ ഉയരാന്‍ പറ്റുകയുള്ളൂ